De meest zorgzame ouder in het libellenrijk is de groene glazenmaker. De volwassen dieren, die toch al niet lang te leven hebben, offeren heel wat van hun kwetsbare vlieguren op om hun larven een goed onderkomen te geven.
De groene glazenmaker is strikt gebonden aan krabbenscheer, een niet erg algemene waterplant die tot dertig centimeter boven het water uit steekt. De bladeren zitten in rozetten en dicht op elkaar. Aan de bladeren zitten kleine, maar gemene stekels. Zowel in het deel onder als boven water.
Onder water moet de krabbenscheerrozet bescherming bieden tegen bijvoorbeeld vissen, die de larven kunnen opeten. De larve leeft twee tot drie jaar onder water, om tussen juni en augustus langs een krabbenscheerstengel omhoog te kruipen en uit te sluipen.
Een paar weken vertonen de verse dieren zich niet, tot ze sterk genoeg zijn om te vliegen.
De mannetjes patrouilleren boven de krabbenscheervegetatie of langs bomenrijen of bosranden tot een paar kilometer van het voortplantingswater. De vrouwtjes laten zich amper zien, behalve als ze eitjes afzetten in de krabbenscheerrozetten.
Het mannetje zag ik gisteren in Stadskanaal. Op de fiets kwam ik langs een krabbenscheerveld in een woonwijk. Ik zag gelijk een libel razendsnel rondvliegen boven het veld. Een onmiskenbare groene glazenmaker: blauw. Jawel, het mannetje is meer blauw dan groen. Alleen het borststuk is groen, de ogen en het achterlijf zijn blauw. En snel dat hij is! Vorige week heb ik nog geoefend met vliegfoto’s maken van een zuidelijke glazenmaker, maar zo rustig als die vloog, zo wild vloog deze groene. Met héél veel kliks, gokken en een heel klein beetje wijsheid was één van de 130 foto’s scherp. Dit was écht een uitdaging.
Het zijn echte uitslapers. Vóór een uur of één zul je bijna nooit een groene glazenmaker kunnen vinden. Voor mannetjes is het bovendien belangrijk dat de zon schijnt en het niet te koud is. Aan beide voldeed het gistermiddag om die tijd: dit mannetje zag ik tijdens een zonnige periode bij ongeveer 22 graden om 14:00 uur. De vrouwtjes kunnen onder vrijwel alle weersomstandigheden aan de slag gaan om eitjes te leggen. Zelfs bij lichte regen.
Waar de krabbenscheervegetatie voor de larven een beschermende omgeving te bieden heeft, zijn de stekelige bladeren voor de volwassen libellen vooral heel lastig. Als ze net zijn uitgeslopen, zijn het nog niet zo handige vliegers. Maar ze moeten wel weten op te stijgen uit een oerwoud van dicht op elkaar groeiende stekels. Al bij de eerste vlucht levert dit vaak kleerscheuren op. Een groene glazenmaker zónder gaten in de vleugels is een zeldzaamheid. Zelfs al zijn de vleugels hierop aangepast: de vleugels zijn kort en breed, terwijl de meeste glazenmakers lange, smalle vleugels hebben.
Voor de vrouwtjes is dit helemaal lastig. Ze gaan er flink doorheen om de eitjes veilig, diep onder water in een krabbenscheerrozet te plakken. Als je de groene streep niet langs ziet vliegen, kun je een eileggend vrouwtjes ontdekken door goed te luisteren. Het geritsel van de vleugels tussen de stevige bladeren is niet te missen. Tenzij het hard waait natuurlijk. Je moet er wat voor over hebben om je kinderen op een veilige plek op te laten groeien!
Later die middag zag ik even voor 17:00 uur aan de rand van de Vloeivelden van Stadskanaal een vrouwtje bezig in het krabbenscheeroerwoud. Het was overwegend bewolkt, maar zij ging rustig haar gang.
Ze was erg moeilijk te volgen, met precies dezelfde kleur als de krabbenscheerplanten. Daarnaast zit ze erg diep tussen de dichte begroeiing, wat het fotograferen niet makkelijk maakte. Nadat ik haar zag vliegen was ik haar bijna onmiddellijk weer kwijt. Tot ik haar vleugels hoorde ritselen. Toen wist ik haar na een paar minuten weer te vinden. Om een gat tussen alle sprieten door te vinden én niet in het water te vallen was daarna nog erg lastig. Het vrouwtje zat soms erg diep, op één moment met slechts haar kop en vleugels nog boven water.
Op een paar foto’s is ook het achterlijf onder water tegen de krabbenscheerstengel te zien. Het achterlijf lijkt erg kort, maar dat komt door de lichtbreking in het water. In werkelijkheid is het best een flinke libel!
Ze liet zich, ondanks de lastige lichtomstandigheden en de dichte begroeiing erg mooi zien. Een mooie afsluiter van de dag!
De foto’s zijn gemaakt op verschillende locaties en op verschillende momenten. De locatie en datum staan bij de foto’s vermeld.
JFK Natuurblog 